Уладзімір Мікалаевіч Фурс (1963-2009) — беларускі філосаф, доктар філасофскіх навук, прафесар, загадчык дэпартамента навуковых даследаванняў, стваральнік і кіраўнік магістарскай праграмы «Сацыяльная тэорыя і палітычная філасофія» ў ЕГУ, ініцыятар і кіраўнік шэрагу рэгіянальных і міжнародных навукова-даследчых і адукацыйных праектаў. А акрамя таго, аўтар 4 манаграфій і больш за 100 публікацый на рускай, беларускай, украінскай, англійскай, літоўскай, французскай мовах.
2024 год стаў годам 15-й гадавіны смерці выдатнага вучонага, таму праведзеная канферэнцыя была прысвечана яго памяці і яго навуковай спадчыне. «Контуры сучаснай крытычнай тэорыі» — менавіта такую назву носіць манаграфія Уладзіміра Мікалаевіча (2002) і менавіта гэта назва лягла ў аснову канферэнцыі ў якасці вектара, які задае кірунак філасофскай рэфлексіі і панэльных дыскусій.
На працягу двух дзён было праведзена 8 панэляў, на якіх даследчыкі з розных краін (Літвы, Беларусі, Польшчы, Украіны, Германіі, Швейцарыі, Вялікабрытаніі) прадставілі і абмеркавалі свае даклады, якія закраналі шырокі спектр праблем сучаснасці. Даклады ўдзельнікаў закранулі гістарычныя траекторыі і сучасныя канцэптуалізацыі крытычнай тэорыі, утвараючы «мноства ў адзінстве», заснаванае на пастаяннай актуальнасці і адаптацыі крытычнай тэорыі на фоне дынамічных трансфармацый у тэхналагічных, сацыяльных, палітычных, ідэалагічных ландшафтах. Крытычная тэорыя разглядалася як міждысцыплінарная парадыгма, якая існуе на скрыжаванні шматстайных абласцей ведаў, розных тэарэтычных і метадалагічных падыходаў.
Былі закрануты праблемы марксісцкай крытыкі капіталізму і яе эвалюцыі ў сучасным грамадстве; разглядаліся палітычныя працэсы і сучасныя праблемы ў палітычнай практыцы ў рамках крытычнай сацыяльнай тэорыі; даследаваліся праблемы, звязаныя з крызісам у дыскурсе глабалізацыі і канцэптуалізацыі сучаснасці, а таксама, як гэтыя паняцці гістарызуюцца і прымяняюцца ў цяперашніх глабальных кантэкстах; была разгледжана фемінісцкая і гендэрная крытыка ў рамках крытычнай тэорыі; была панэль, прысвечаная псіхааналітычным даляглядам, дзе даследаваліся дыверсіфікацыя і дэнатуралізацыя сацыяльных нормаў і суб’ектыўнасцяў, аналізавалася, як псіхааналітычныя тэорыі, асабліва Жака Лакана, кідаюць выклік агульнапрынятым уяўленням аб жаданні, ідэнтычнасці і сацыяльнай фармацыі, у сувязі з гэтым абмеркаванні дакраналіся ролі псіхааналізу ў крытыцы палітычных і сацыяльных структур і яго патэнцыялу ва ўяўленні альтэрнатыўных сацыяльных фігурацый; вядома ж, не абышлося без крытычнай тэорыі медыя, Інтэрнэту і дыгітальных тэхналогій, даследаваўся іх уплыў на сацыяльныя апавяданні і палітычныя ландшафты сучаснасці; была панэль, якая засяродзіла ўвагу на посткаланіяльных даследаваннях, падвяргаючы крытыцы тое, як каланіяльная гісторыя працягвае фармаваць сацыяльна-палітычныя ландшафты і ўплываць на сучасныя дыскурсы аб ідэнтычнасці, уладзе і супраціве ў розных геапалітычных кантэкстах, таксама даклады ў рамках дадзенага тэматычнага кірунку тычыліся стратэгій декаланізацыі.
У рамках падвядзення вынікаў канферэнцыі было таксама абвешчана аб выхадзе новай кнігі Уладзіміра Фурса на беларускай мове “Беларусь у святле сучаснай крытычнай сацыяльнай тэорыі”, якая спецыяльна рыхтавалася да дадзенага мерапрыемства і ў стварэнні якой бралі ўдзел яго вучні і калегі.
Кожная панэль прадставіла ўсебаковае даследаванне крытычнай тэорыі і яе эфектыўнага патэнцыялу з розных дысцыплінарных пунктаў гледжання, прапаноўваючы тэарэтычныя ідэі і метадалагічныя інавацыі для разумення і пераўтварэнні сучаснага грамадства і актуальных праблем як у вузкай, так і шырокай перспектыве, як у Беларусі, так і за яе межамі. Канферэнцыя стала міждысцыплінарнай платформай, якая аб’яднала мысляроў для абмеркавання актуальных праблем сучаснага грамадства праз прызму розных тэарэтычных і метадалагічных падыходаў да крытычнага аналізу сацыяльнай рэальнасці.
Зацікаўленасць удзельнікаў канферэнцыі ў праблематыцы, якая абмяркоўваецца, а таксама значнасць фігуры самога В. Н. Фурса і яго ўкладу ў развіццё беларускай сацыяльна-крытычнай філасофіі робяць актуальнай ідэю правядзення штогадовых «Фурсаўскіх чытанняў»: першая канферэнцыя ў рамках «Чытанняў», прысвечаная спадчыне З. Баумана, ужо запланавана на чэрвень 2025 года.
Мы шчыра дзякуем усім удзельнікам канферэнцыі і спадзяемся на хуткую сустрэчу!